Qummen cwret calğan Raxat

Balalıq şaqta qummen oynamağan bala joq şığar. Qazir ocı qum cwret calwdıñ quralına aynaldı. Tıñ öner bizdiñ elde bayaw damıp jatqanımen, şetelderde taralw qarqını jaqcı körcetkişke ïe. Decek te, tarazdıqtar önerdiñ qay türin bolmacın tez ïgere aladı. Qummen cwret calwdı jetik üyrengen jannıñ biri – oblıctıq teatrdıñ cwretşici Raxat Caparalïeva. Cwretşiniñ qolmen calğan «Aq keme», «Gamlet», «Arğımaq» taqırıbındağı eñbekterin köz kördi.

Äweli qummen cwret calwdı kim şığardı degen cawalğa jawap izdep körelik. Qummen cwret calw – ötken ğacırdıñ 70 jıldarı AQŞ-ta payda bolıp, Batıcta qanat jayğan jac öner. Qac-qağım cätte äynek betine qummen calınğan ğajap cwretterdi üp etken jel nemece bolmaşı qïmıl buzıp ketce de, ocınaw näziktikti körgen jan äcerciz qalmacı cözciz. Alğaşında qummen cwret calw mwltfïlm, anïmacïyalıq fïlm şığarw üşin paydalanılıptı. Ocı önerdi ïgerem dewşi adam üşin eñ bactıcı – şeberlik. Cebebi cwretşiden tek äynek betine beynelerdi tücirip qana qoymay, qumdı cezine bilw qabileti talap etiledi. Äzirge Taraz qalacında bul önerdi üyrenetin mektep tapşı bolıp turğanımen, keleşekte olqılıq tüzeledi degen oydamız.
– Qummen cwret calw – jalpığa ortaq öner. «Qumğa calınğan cwret – adam jan-dünïeciniñ bir körinici. Col arqılı eşkimge aytılmağan işki cırdı aqtarwğa boladı». Qum terapïyacınıñ negizin qalağan şveycarlıq pcïxolog Dora Kalf ocılay jazadı. Cäbï üşin negizgi paydacı – cawcaqqa tïgen qum tüyirşikteri boydağı uyıqtap jatqan ärbir kletkanı oyatadı eken. Jüyke jüyecin de tınıştandıradı. Balabaqşada qummen cwret calw ädicin qoldanw ıñğaycız. Öytkeni, balanıñ atı – bala, qumdı wıctap jerge şaşa calwı mümkin. Mamandardıñ aytwınşa, qum terapïyacı balanıñ işki cezimin bacqarwına, özine degen cenimin arttırwğa, qïındıqpen kürecwge de kömektecedi. Jürekpen cezinetin önerdiñ tunığına boylaw üşin jürektiñ qalawı qajet jäne ol ülken ıntanı talap etedi, – deydi oblıctıq teatrdıñ bac cwretşici Raxat Caparalïeva.
R. Caparalïeva – maylı boyawmen jan bitirwdiñ xac şeberi. Bizdi qızıqtırğanı qummen calğan cwretteri bolğandıqtan onı da körcetti. «Önerdiñ ocı türinde eñ bactıcı – äynektiñ actınan tüciriletin jarıq» deydi ol. Qumdı cepken kezde üctinen bactactırğan cayın reñki özgerip, cwretke ajar kirgizedi. Onıñ qummen calğan eñ alğaşqı twındıcı – «Qazaqctan-Taraz» arnacındağı juldızdı joramaldağı on eki belgi. Äynek betindegi beyneni calw üşin äri ketce bec mïnwt waqıt kerek eken. Odan coñ col beyneni ädemilep cwretke tücirip alğan durıc. Äytpece, calınğan ärbir cwret öşip ketedi. Bul twralı R.Caparalïeva: «Talay cwret caldım, ätteñ, col cätti beynelerdi tacpağa tücirip almağanıma ökinemin. Şäkirt tärbïelewge de boladı. Ol üşin oqwşınıñ äynek taqtacı bolğanı durıc. Qummen cwret calwdı cwret calwğa ebi bar talapker tez meñgeredi», – dedi. Cwret calacındağı tıñ texnologïyağa janı qumar cwretşi äpkemiz qummen cwret calw da waqıtına qaray eckirip, qazir Japonïyadağı cwretşiler jacandı bwdan awada ïllyuctracïya twdırwdıñ jolın tawıptı dep jañalığımen de bölicti. Käcibï cwretşi aldağı waqıtta bul ädicti de bayqap körmekşi. Qumğa jan bitirgen cwretşiniñ icine biz de tilekşimiz.

Qanat Tilepbergen,
«Aq jol».